Benzakour vertelt met zoveel plezier dat je aanvankelijk probleemloos aanvaardt dat hij varianten op de verhalen van weleer lijkt op te dissen. Hij schrijft met humor en in tegenstelling tot veel hedendaagse schrijvers beperkt hij zich niet tot korte zinnetjes en de zeshonderd meest voorkomende woorden. De ondeugende, grappige, soms schunnige scènes vragen om het juiste woord, niet het meest voor de hand liggende.

Wat is de les?

Mohammed Benzakour komt niet met alles weg. Het verhaal ‘De ezel en de puntmutsgeest’ is een weinig verhulde nabootsing van het Aziatische volksverhaal over de steenkapper die liever iets anders was geweest en steeds als zijn wens in vervulling gaat, weer een zijnsvorm ziet die hem nóg beter lijkt, om er uiteindelijk achter te komen dat je in het leven misschien toch nog het beste een steenkapper kunt zijn. Hoewel Benzakours versie weinig aan het origineel toevoegt, maakt dit verhaal wel duidelijk waar het de schrijver in deze bundel om te doen is: de verhalen gaan allemaal over mensen (of dieren) die hun verlangens maar moeilijk in toom kunnen houden. Vrijwel alle personages drijven hun obsessie zo ver door dat hun wereld op zijn kop komt te staan. Aan het begin van het boek zou je daar nog wel een stichtelijke moraal uit kunnen puren, maar gaandeweg wordt dat steeds lastiger. Welke les heeft de jongen die zich aan twee nonnen wilde vergrijpen, maar onverwacht zelf een lesje in onkuisheid krijgt, immers geleerd?

Aan het eind van de bundel is er nog maar weinig over van de dromerige sfeer. In het laatste verhaal wordt de illusie definitief doorbroken. Waar er tot dan toe geen spoor van industrialisering te bekennen was, duiken er ineens tv’s en vliegtuigen op. De laatste Arabische schone die in beeld komt, is bovendien een halve Amerikaanse die vuilbekkend elke suggestie uit het minnespel verwijdert. Als de verteller dan ook nog eens met zijn familie naar ‘Ollanda’ vertrekt, is zelfs de erotische betovering verdwenen.

Zo gemakkelijk als Benzakour de sfeer van de sprookjes opriep, zo gezwind werpt hij ze ook weer van zich af. Die beweging is mooi en verrassend. Maar je krijgt nooit het idee dat Benzakour er iets mee wil zeggen, of de dubbele houding ten opzichte van zijn culturele erfenis zou willen uitdiepen. Zo blijven het toch sprookjes. Aangenaam ontsporende sprookjes.

Matthijs de Ridder

De Standaard, zaterdag 13 juni 2020